RUMUSAN HBHE3103 - Gaya Hidup Sihat

Topik 1- Gaya Hidup Sihat
• Gaya hidup sihat berkait rapat dengan konsep kualiti hidup. Ia juga dikategorikan sebai satu kehidupan yang seimbang.
• Dua komponen kecergasan fizikal ialah berasaskan kesihatan dan perlakuan motor.
• Hipertensi, obesiti dan stres adalah punca gaya hidup tidak atau kurang sihat.
• Kerajaan mengambil pelbagai langkah untuk mempromosikan gaya hidup sihat. Salah satu promosi yang berkesan ialah Kempen Cara Hidup Sihat.
• Pelbagai tip untuk menikmati gaya hidup sihat juga disyorkan.

Kata Kunci
Gaya hidup sihat
Hipertensi
Kecergasan fizikal

Kualiti hidup
Obesiti
Perlakuan motor
Sihat
Stres

Topik 2 Nutrien dan Fungsi
• Nutrien sangat penting untuk tubuh badan manusia. Kita memerlukan nutrien yang secukupnya untuk menjalani kehidupan seharian.
• Terdapat dua jenis nutrien iaitu; makronutrien dan mikronutrien.
• Sumber-sumber penting dalam nutrien ialah karbohidrat, protein, lemak, vitamin, garam dan air.
• Nutrien mempunyai tiga fungsi utama iaitu; membekalkan tenaga, mengawal proses di dalam tubuh badan dan membaiki dan membina pertumbuhan tisu-tisu.
• Pengambilan makanan yang sihat adalah berpandukan Piramid Makanan.
• Piramid Makanan membantu kita mengambil makanan yang seimbang, sihat dan mencukupi untuk tubuh badan kita
• Semasa memilih makanan kita mesti ingat tiga perkara penting iaitu keseimbangan, kepelbagaian dan kesederhanaan.
• Kekurangan dan kelebihan nutrien akan menyebabkan kita terdedah kepada penyakit-penyakit kronik.
• Makanan yang seimbang bermaksud, makan jumlah hidangan yang disyorkan daripada setiap kumpulan makanan pada kebanyakan hari.
• Makanan seimbang haruslah berasaskan piramid makanan.
• Menu harian seimbang mestilah berpandukan 5 prinsip penting iaitu menikmati kepelbagaian makanan, mengurangkan makanan berlemak, meningkatkan pengambilan karbohidrat, menjaga pengambilan elektrolit dan menggantikan air yang yang hilang seharian.

Kata Kunci
• Air
• Fungsi nutrien
• Garam
• Jenis-jenis nutrien
• Karbohidrat
• Lemak
• Makanan seimbang
• Menu harian seimbang
• Nutrien
• Piramid makanan
• Protein
• Sumber-sumber nutrien
• Vitamin

TOPIK 3 STATUS PEMAKANAN DAN MENGIKUT KUMPULAN
• Keperluan nutrien dan kalori bagi setiap kumpulan iaitu bayi, kanak-kanak dan remaja adalah berbeza.
• Susu ibu merupakan nutrisi yang terbaik untuk bayi kerana mempunyai semua zat makanan dan antibodi yang diperlukan untuk sistem pertahanan badan berbanding susu formula yang tidak langsung mempunyai antibodi.
• Makanan tambahan untuk bayi adalah seperti bijiran halus.
• Golongan kanak-kanak memerlukan makanan yang seimbang seperti karbohidrat, protein dan lemak dalam diet pemakanan mereka.
• Diet pemakanan yang tidak seimbang akan menyumbang kepada obesiti di kalangan kanak-kanak kerana kadar pertumbuhan fizikal yang berbeza di antara mereka.
• Kumpulan remaja memerlukan kadar pengambilan kalori dan nutrien yang berbeza daripada kumpulan kanak-kanak.

KATA KUNCI
Hiperaktif
Kalori
Malnutrisi
Obesiti
Piramid makanan


TOPIK 4 AKTIVITI DAN KAWALAN BERAT BADAN
• Kalori didefinisikan sebagai satu unit tenaga dan ia banyak berkaitan dengan makanan tetapi ia juga berkait dengan apa saja yang mengandungi tenaga.
• Berat badan anda akan bertambah jika anda mengambil kalori melebihi keperluan tubuh anda.
• Metabolisme adalah enjin yang membakar kalori.
• Untuk mengelakkan pertambahan berat badan yang berlebihan, anda harus mengimbangi tenaga dan pengambilan kalori, agar kalori yang diambil tidak lebih daripada tenaga yang digunakan.
• Kalori boleh juga didefinisikan sebagai kandungan tenaga atau haba yang diperlukan untuk meningkatkan suhu satu gram air sebanyak satu darjah Celcius (C).

KATA KUNCI

Aktiviti fizikal (bersenam)
BMI
Kalori
Karbohidrat
Kepentingan kalori
Lemak
Makanan seimbang
Nutrien
Obesiti
Protein
Sumber-sumber kalori
Tenaga


TOPIK 5 SENAMAN
• Senaman merupakan suatu amalan yang mudah untuk dipraktikkan. Ia tidak memerlukan wang yang banyak hanya sedikit masa dan tenaga.
• Senaman didefinisikan sebagai salah satu aktiviti fizikal yang perlu dilakukan dengan kerap, dalam jangka masa tertentu, secara berulang dengan matlamat meningkatkan kecergasan dan kesihatan.
• Secara umum senaman bertujuan mengekalkan tahap kecergasan individu.

KATA KUNCI
• Cooling Down
• FITT
• Kadar Denyutan Nadi (KDN)
• Kadar Nadi Latihan (KNL)
• Kadar Nadi Maksimun (KNM)
• Kadar Nadi Rehat (KNR)
• Komponen Kecergasan
• Senaman
• Warming Up


TOPIK 6 REKREASI
• Perkataan rekreasi berasal daripada bahasa Latin iaitu recretio yang bererti penyegaran kesihatan (Torkildsen, 1992). Dengan kata lain, rekreasi membawa maksud penyegaran kembali jasmani dan rohani seseorang.
• Rekreasi ditakrifkan sebagai satu aktiviti yang dilakukan semasa waktu lapang, menyenangkan dan mempunyai kualiti sosial.
• Semasa melakukan aktiviti fizikal seperti bermain, bersenam dan mendaki gunung, ada kemungkinan kita berhadapan dengan risiko yang tidak diingini.
• Rekreasi aktif banyak melibatkan aktiviti fizikal.
• Rekreasi pasif berlainan kerana ia kurang menggunakan tenaga atau kekuatan fizikal berbanding dengan rekreasi aktif. Ia lebih bersifat relaksasi dari segi emosi dan psikologi.
• Bila berekreasi, anggota tubuh badan kita bergerak. Secara tidak langsung ia membuat badan anda berpeluh.
• Cara terbaik memulihkan seseorang yang menghadapi tekanan atau stres ialah dengan menenangkan fikiran melalui relaksasi, keseronokan, kegembiraan dan hiburan.
• Selain itu, rekreasi aktif juga boleh meningkatkan stamina anda.

KATA KUNCI
Aktiviti rekreasi
Bersenam
Bersukan
Ciri-ciri rekreasi
Langkah keselamatan
Masa lapang
Melancong
Rekreasi aktif
Rekreasi pasif


TOPIK 7 REHAT, ISTIREHAT, TIDUR DAN SENGGANG
• Rehat ialah suatu tempoh yang diambil untuk berhenti daripada melakukan sesuatu aktiviti sama ada aktiviti fizikal, mental ataupun aktiviti ringan. Contoh aktiviti adalah seperti mendengar muzik, membaca majalah, bermain congkak atau carrom dan bersiar-siar di taman.
• Istirehat pula bermaksud satu tempoh masa terluang yang diisi dengan melakukan aktiviti ringan yang tidak aktif seperti mendengar muzik, melukis dan tidur sekejap (nap).
• Senggang atau kesenggangan boleh didefinisikan sebagai waktu terluang yang diisi dengan melakukan sebarang jenis aktiviti. Contoh aktiviti adalah seperti melukis, menyanyi, menyiram pokok bunga dan berjoging.
• Istilah tidur secara umum ditakrifkan sebagai satu jangka masa di mana kita boleh melelapkan mata dan merehatkan badan sepenuhnya. Waktu tidur yang secukupnya adalah penting untuk menjamin kesihatan.
• Tidur terdiri dari dua peringkat iaitu peringkat REM dan bukan REM. REM ialah Rapid Eye Movement. Pada permulaan tidur, kita akan menempuhi peringkat bukan REM terlebih dahulu.
• Apnea, hypopnea dan insomnia adalah antara penyakit yang sering dikaitkan dengan tidur.
• Tidur merupakan satu keperluan kerana ia membantu badan berfungsi dengan baik, meningkatkan daya ingatan, memberi peluang badan memperbaiki kerosakan sama ada tisu, sel atau otot, menghilangkan tekanan dan menghilangkan rasa penat dan mengantuk semasa memandu kenderaan.
• Di antara kepentingan rehat, istirehat, tidur dan senggang terhadap individu ialah membantu memulihkan keadaan badan setelah penat bekerja dan menyihatkan tubuh badan. Di samping itu, ia juga membantu kita mengisi masa lapang dengan aktiviti yang berfaedah.
• Dalam kerjaya pula, rehat, istirehat, tidur dan senggang amat penting untuk melahirkan seorang insan yang cerdas, aktif, produktif serta dapat menghasilkan kerja yang berkualiti.
• Di samping itu rehat, istirehat, tidur dan senggang juga penting dalam menjalinkan perhubungan dengan masyarakat di sekeliling kita.


KATA KUNCI
Apnea
Gaya hidup sihat
Hypopnea
Insomnia
Istirehat
Rapid Eye Movement
Rehat aktif
Rehat pasif
Stres
Tidur
Waktu senggang


TOPIK 8 KONFLIK DAN STRESS
• Stres berlaku dalam semua aspek kehidupan. Adakalanya stres membawa kesan yang positif dan individu yang mengalami stres positif akan merasa lebih bersemangat untuk menghadapi kehidupan.
• Apabila anda mengalami stres, badan anda akan melalui tiga peringkat stres, iaitu Alarm Phase, Adaptation Phase dan Exhaustion Phase.
• Stres terbahagi kepada dua jenis iaitu eustress dan distress.
• Eustress adalah stres yang menghasilkan kesan positif dan kegembiraan.
• Distress pula adalah stres yang mengakibatkan kesan negatif kepada mangsa.
• Burnout didefinisikan sebagai keletihan mental, emosi dan fizikal yang terlampau disebabkan oleh kehendak pencapaian objektif yang bertentangan dengan realiti.
• Pengurusan masa yang bijak adalah antara langkah untuk mengatasi stres.

KATA KUNCI
Burnout
Cara mengawal stres
Distress
Eustress
Kaunseling
Kepentingan masa
Konflik
Pengurusan masa
Punca-punca stres
Stres
Teknik relaksasi


TOPIK 9
• Penyalahgunaan bahan ialah penggunaan apa jua jenis bahan yang bertentangan dengan kepentingan rawatan dan fungsinya.
• Ubat, racun dan dadah adalah antara bahan yang sering disalahgunakan.
• Ubat adalah bahan kimia yang digunakan oleh doktor-doktor untuk merawat penyakit.
• Racun pula merupakan bahan kimia yang secara lazimnya digunakan untuk membunuh organisma hidup seperti binatang dan tumbuhan.
• Dadah adalah sejenis bahan yang boleh mendatangkan kemudaratan kepada kesihatan seseorang. Ia amat merbahaya kerana akan mengakibatkan ketagihan dan sukar dipulihkan. Ia juga boleh menyebabkan kematian jika diambil secara berlebihan.
• Terdapat tujuh jenis dadah yang digunakan di Malaysia iaitu Opiat, Kanabis, Stimulan, Depresen, Halusinogen, Psikotrapik (ATS) dan Inhalant. Setiap jenis dadah tersebut mempunyai ciri-ciri tersendiri seperti menenangkan fikiran, merangsang otak dan fizikal, melegakan kesakitan dan lain-lain lagi.
• Alkohol merupakan salah satu bahan yang sering disalahgunakan oleh masyarakat. Alkohol berasal daripada bahasa Arab iaitu al-kuhol, yang bermaksud “sesuatu yang tersembunyi.”
• Terdapat dua jenis alkohol yang sering digunakan iaitu Methyl alcohol (Methanol) atau dikenali sebagai alkohol kayu dan Ethyl alcohol (Ethanol) atau alkohol biji-bijian.
• Alkohol boleh mengakibatkan kesan buruk ke atas, otak, hati, saraf dan janin selain boleh menimbulkan pelbagai masalah sosial. Ia boleh menjejaskan rumahtangga dan persahabatan, mengakibatkan kehilangan pekerjaan dan lain-lain.

KATA KUNCI
Alkohol
Bisa Methanol
Ethanol
Farmasi
Halusinogen
Inhalant
Kanabis
Opiat
Penekan
Perangsang
Preskripsi (OTC)
Psikotrapik (ATS)
Toksin

TOPIK 10
• HIV dan AIDS adalah satu sindrom penyakit yang disebabkan oleh sejenis virus yang melemahkan system pertahanan badan.
• Masyarakat berperanan penting dalam mencegah masalah HIV/AIDS. Antara peranannya adalah memberi sokongan dan semangat kepada pesakit HIV/AIDS, membantu mereka dari segi kewangan, tidak meminggirkan mereka, memberi pendidikan yang betul dan secukupnya, sentiasa memantau aktiviti-aktiviti anak dan sentiasa mengamalkan gaya hidup yang sihat.
• Agensi-agensi yang terlibat dalam membantu membanteras masalah HIV/AIDS adalah seperti Agensi Dadah Kebangsaan (ADK), PEMADAM, Pusat Serenti, Polis dan Kastam, Agensi Swasta dan Program Sihat Tanpa Aids untuk Remaja Malaysia (PROSTAR).
• Cara pencegahan seperti menghindari seks di luar perkahwinan, mengelak dari hubungan seks dengan berbilang pasangan, menggunakan kondom jika isteri atau suami telah dijangkiti, menjauhi hubungan seks sejenis, menghindari perkongsian peralatan peribadi seperti pisau cukur, berus gigi dan lain-lain peralatan yang boleh dicemari oleh darah dan lain-lain merupakan antara cara yang boleh dilakukan untuk melindungi diri daripada HIV/AIDS.
• Tanda-tanda seseorang itu terkena jangkitan HIV/AIDS adalah seperti penurunan berat badan ketara sehingga 10%, cirit-birit dan batuk yang kronik dan berterusan, demam yang berpanjangan, pembengkakan nodus limfa terutamanya di leher, ketiak dan kelengkang, jangkitan herpes zoster yang berulang-ulang dan banyak lagi.
• Satu ujian darah boleh dijalankan (Ujian Antibodi HIV contohnya HIV ELISA, EIA, Aglutinasi Partikel) bagi memastikan sama ada virus HIV terdapat dalam tubuh seseorang.
• Antara isu-isu yang berkaitan dengan HIV/AIDS ialah penyalahgunaan bahan, peningkatan jumlah belia yang melakukan seks secara rambang, perkongsian jarum dan alat suntikan dan lain-lain lagi.

KATA KUNCI
Acquired Immuno Deficiency Syndrome
Azidothymidine (AZT)
Cytomegalovirus Retinitis
Non Government of Organisation
PEMADAM
Program Sihat Tanpa Aids untuk Remaja
Malaysia (PROSTAR)
Pneumocystis Carinii Pneumonia
Pusat serenti
Sarkoma kaposi
Sex rambang